Witamina K – kiedy suplementować?

Co to jest witamina K

Witamina K jest rozpuszczalną w tłuszczach witaminą naturalnie występującą w niektórych produktach spożywczych, jest też oczywiście dostępna jako suplement diety.
Witamina K pełni w naszym organizmie kilka ważnych funkcji - reguluje wytwarzanie protrombiny, wpływając tym samym na krzepnięcie krwi oraz odgrywa istotną rolę w gospodarce wapniowej. Niedobór witaminy K może przyczynić się do wystąpienia krwawień. W ostatnich latach podkreśla się także wpływ witaminy K na procesy przebudowy kości. Witamina K wraz z witaminą D stanowi ważny element w zapobieganiu i leczeniu osteoporozy. Badania wykazały, że witamina K ma także działanie przeciwzapalne i przeciwbólowe, ponadto może hamować rozwój niektórych nowotworów.

Bogatym źródłem witaminy K są warzywa kapustne

Źródła witaminy K

Do naturalnych postaci witaminy K zaliczamy:

• witaminę K1 (filochinon) występującą m.in. w mleku krowim, zielonych warzywach liściastych (m.in. w szpinaku, sałacie, boćwinie), roślinach z rodziny kapustnych tj. kapusta włoska, jarmuż, brokuły, brukselka oraz w soi, olejach roślinnych, zwłaszcza sojowym i rzepakowym i niektórych owocach
• witaminę K2 (menachinon) obecną m.in. w serach, mięsie, jajach i wytwarzaną przez bakterie jelitowe.

Syntetycznie otrzymywana jest natomiast witamina K3 (menadion), która nie jest aktualnie stosowana w suplementach diety. Przeprowadzone w latach 80. i 90. ubiegłego wieku, badania laboratoryjne wykazały bowiem, że uszkadza ona komórki wątroby.

Witamina K jest obecna w większości suplementów multiwitaminowych i multimineralnych. Jest również dostępna w suplementach diety zawierających tylko witaminę K lub witaminę K w połączeniu z kilkoma innymi składnikami - zazwyczaj wapniem, magnezem i / lub witaminą D.
Kupując suplementy witaminy K możemy również spotkać symbole takie jak MK-4 czy MK-7 – są to oznaczenia różnych struktur chemicznych witaminy K. W ostatnich latach szczególną popularność zyskała MK-7, z uwagi na wysoką aktywność w procesach aktywujących czynniki krzepnięcia krwi i przebudowy tkanki kostnej. Badania wykazały, że suplementacja MK-7 może m.in. poprawiać gęstość mineralną kości i zmniejszać ryzyko złamań bioder.

Dlaczego potrzebujemy witaminy K

Zgodnie z "Normami żywienia dla populacji Polski" opracowanymi przez Instytut Żywności i Żywienia normy na witaminę K, ustalone na poziomie wystarczającego spożycia kształtują się następująco:

Klasycznymi objawami niedoboru witaminy K są krwawienia i krwotoki, ale występują one tylko w ciężkich przypadkach. Niedobór witaminy K może również zmniejszyć mineralizację kości i przyczynić się do osteoporozy.

Kiedy wskazana jest suplementacja witaminy K

Suplementacja witaminy K jest wskazana u niemowląt. Z uwagi na fakt dosyć łatwej dostępności żywności bogatej w witaminę K, niedobory tej witaminy wynikają zazwyczaj z nieprawidłowego trawienia lub wchłaniania tego związku w przewodzie pokarmowym. Prawidłowo zbilansowana i urozmaicona dieta pokryje w pełni zapotrzebowanie na tą witaminę.
Wbrew szerokiej promocji suplementów diety, na dzień dzisiejszy brakuje dowodów naukowych i jednoznacznych rekomendacji dotyczących suplementacji witaminy K u osób zdrowych. Wyjątek stanowią niemowlęta. Zgodnie z zaleceniami polskich ekspertów w dziedzinie pediatrii i neonatologii, witaminę K podaje się noworodkom wkrótce po urodzeniu, aby zapobiec skazie krwotocznej. Noworodki narażone są na niedobór witaminy K z uwagi na m.in. ograniczony transport tej witaminy przez łożysko, niewielką ilość witaminy K w mleku kobiecym oraz brak w jelicie bakterii odpowiedzialnych za produkcję tej witaminy.

Klinicznie istotny niedobór witaminy K u dorosłych występuje bardzo rzadko i zwykle ogranicza się do osób z zaburzeniami złego wchłaniania lub przyjmujących leki, które zakłócają metabolizm witaminy K. Ludzie z zespołem złego wchłaniania i innymi zaburzeniami żołądkowo-jelitowymi, takimi jak mukowiscydoza, celiakia, wrzodziejące zapalenie okrężnicy i zespół krótkiego jelita, mogą nie wchłaniać witaminy K prawidłowo. Poziom witaminy K może być również niski u pacjentów poddanych operacji bariatrycznej, chociaż objawy kliniczne mogą nie występować.  Osoby te mogą potrzebować monitorowania poziomu witaminy K, a w niektórych przypadkach suplementacji witaminą K.

Należy zawsze pamiętać, że wszelkiego typu zioła i suplementy mogą wchodzić w interakcje z innymi lekami, nasilając lub osłabiając ich działanie. Dlatego wszelkie tego typu preparaty powinny być stosowane po konsultacji z lekarzem

Źródła:
1. www.portaldietetyka.pl Polskie Towarzystwo Dietetyki, 
2. https://ods.od.nih.gov/factsheets/VitaminK-HealthProfessional
3. Normy żywienia dla populacji Polski, pod. red. prof. dr hab. n. med. Mirosława Jarosza, Instytut Żywności i Żywienia, Warszawa 2017, 
4. https://efsa.onlinelibrary.wiley.com/doi/full/10.2903/j.efsa.2017.4780

Uwaga! Nie jestem lekarzem, ani farmaceutą. Zawarte w tym artykule informacje opracowałam na podstawie podanych w przypisach źródeł. W żadnym wypadku nie zastąpią one wizyty u lekarza ani konsultacji farmaceuty. Należy pamiętać, że żadne suplementy diety nie mogą być stosowane jako substytut (zamiennik) zróżnicowanej diety.

Brokuły i jarmuż to ważne źródło witaminy K